Als leerkracht is het altijd schrikken als je merkt dat een leerling zichzelf verwondt. Vaak voel je je machteloos en weet je niet hoe te reageren. Je vraagt je af hoe je de leerling kan helpen en welke stappen je best onderneemt. Wat kan je als leerkracht doen?
Een belangrijk, misschien wel het belangrijkste item is luisteren. Neem de tijd om te luisteren naar de leerling en zijn/haar verhaal. Een luisterend oor doet al heel veel. Probeer de risico's van de situatie in te schatten. Dwing de leerling niet om te praten, maar stel je wel open voor een gesprek. Wees open en veroordeel niet. Dwing de leerling niet om zijn of haar wonden te laten zien aan je. Laat de leerling niet beloven dat hij of zij zal stoppen met zelfverwonding. Dit beloven is bijna onmogelijk voor de leerling en helpt hem/haar ook niet vooruit. Dan bestaat het risico dat de jongere zichzelf stiekem zal verwonden. Veroordeel het zelfverwondend gedrag niet, wees niet kwaad of teleurgesteld als de leerling zichzelf verwond heeft.
Bespreek elke stap die je zet met de leerling. Als je het gevoel hebt dat de leerlingenbegeleiding of het CLB moet worden ingeschakeld, bespreek dit dan ook met de leerling. Het vertrouwen is essentieel voor de jongere. Hij of zij moet altijd op de hoogte zijn van de genomen stappen.
Probeer je eigen gevoelens te kanaliseren. Als het voor jezelf te moeilijk wordt, ventileer hier dan over bij een naaste. Zorg ook goed voor jezelf.
Het lijkt ons ook belangrijk de situatie in de klas in de gaten te houden. Weten de andere leerlingen over de zelfverwonding van hun klasgenoot? Hoe gaan zij ermee om? Probeer de klassituatie in de gaten te houden op eventuele pesterijen of uitsluiten van de leerling.
Wat kan je als school doen? Als school is het belangrijk een beleid te hebben omtrent zelfverwondend gedrag en suïcide. Neem de volgende punten in acht:
personeel is op de hoogte van signalen van zelfverwonding
de attitude van leerkrachten tegenover zelfverwondend gedrag wordt bijgestuurd
er is een duidelijk stappenplan voor leerkrachten en personeel
de leerling wordt gestimuleerd om hulp te zoeken
er wordt een focus op zelfzorg gelegd
er wordt samengewerkt met CLB en professionele hulpverlening
bouw een adequate leerlingenbegeleiding uit
De adressen waar de leerling terecht kan, zijn:
het Jongeren Advies Centrum (JAC). Hier kan de jongere gratis en anoniem zijn of haar verhaal doen en begeleid worden. www.jac.be
Awel. Dit is de vroegere kinder- en jongerentelefoon. Als de leerling het moeilijk heeft en niet bij jou terechtkan, dan kan de jongere daar zijn of haar verhaal doen. www.awel.be